شرط مروت و جوانمردی

چنان شنودم که مردی سحرگاه به تاریکی از خانه بیرون آمد، تا به گرمابه رود. در این راه دوستی را از آن خویش بدید. گفت:« با من بیا تا با هم به گرمابه برویم.»

دوست گفت:« تا به در گرمابه با تو همراهی کنم، لیکن در گرمابه نتوانم آمد که کاری دارم. تا به نزدیک گرمابه با وی برفت، به سر دوراهی رسیدند و این دوست پیش از آنکه دوست را خبر دهد بازگشت و به راهی دیگر رفت. اتفاقا دزدی از پس این مرد می آمد، تا برای دزدی به گرمابه رود.

از قضا این مرد بازنگریست، دزد را دید و هنوز تاریک بود، پنداشت که آن دوست اوست. صد دینار در آستین داشت، بر دستارچه بسته، از آستین بیرون کرد و بدان دزد داد و گفت: ای برادر، این امانت است بگیر تا من از گرمابه برآیم به من باز دهی.

دزد زر از وی بگرفت و هم آنجا نشست، تا وی از گرمابه برآمد، هوا روشن شده بود، جامه پوشید و به راه خود برفت.

دزد او را خواند و گفت: ای جوانمرد، زر خویش باز ستان و پس برو که امروز من از شغل خویش بازماندم از جهت امانت تو!

مرد گفت: این امانت چیست؟ و تو که هستی؟

دزد گفت: من مردی سارقم و تو این زر به من دادی تا از گرمابه برآیی.

مرد گفت: اگر به شغل خویش بودمی، و این هزار دینار بودی اندیشیدمی از تو، و یک جو باز ندادمی، ولیکن تو به امانت به من سپردی، و در جوانمردی نباشد که تو به امانت به من آمدی،اگر من بر تو ناجوانمردی کردمی، شرط مروت نبودی.